Món ngon của má

Thường, món ăn nào cũng có tên, nhưng đây là một món có lẽ duy nhất trên đời không được diễm phúc đó. Nếu có, nó mang một cái tên rất dài dòng, vì phải bao gồm hầu như tất cả những thực phẩm làm ra nó! Mà nay đang là “mùa” của món này.



Khi rộ mùa tép bạc, cứ nhìn những con tép no tròn, láng lẩy, tươi roi rói, nhảy xoi xói trong rổ cũng đã “no” mắt rồi. Đó cũng là lúc những củ gừng non được thu hoạch. Gừng cạo bỏ vỏ, ửng màu vàng nghệ, tuyệt không một sớ chỉ. Đó cũng là lúc me kết trái. Những trái me non như những vành trăng lưỡi liềm xanh. Và đó cũng là lúc ớt rộ. Những trái ớt sừng trâu cong như vành trăng khuyết, đỏ tươi như mời, như gọi. Và, đó cũng là lúc má tôi, năm nào cũng vậy, làm cái thức ăn không có tên gọi đó.



Má rang tép khá mặn trong ơ đất. Những con tép vừa ưng ửng đỏ đã nhanh chóng biến thành màu nâu sậm dưới bàn tay chế nước màu và trộn đều bằng đũa của má. Những con tép khô rang được má trút vô cối. Má thêm vào đó nào gừng xắt lát, nào me non rửa sạch để nguyên vỏ, nào ớt sừng trâu cùng một ít gia vị cho vừa ăn. Rồi má đâm chúng, không nát quá mà cũng không to quá. Vậy là cả nhà tôi có một món ngon, cái thức ăn đơn giản, quê mùa, nhưng...



Quá tuyệt vời, vì khi gắp một đũa thức ăn đó cho vào miệng, tôi bắt gặp ngay cái mùi vị chua chua của me. Nó buộc nước dãi tôi ứa đầy chân răng. Sau đó, mùi gừng cay cay, ấm nồng xông đầy sống mũi. Rồi mùi tép rang mằn mặn, ngòn ngọt, beo béo. Cuối cùng là mùi ớt nồng thơm. Nhưng chưa hết, tôi còn bắt gặp trong món ăn này mùi khác nữa. Đó là mùi chan chát của hột me non và mùi không tên gọi của vỏ me non, xam xảm mềm. Tất cả hòa quyện vào nhau thành một món ăn kích thích dạ dày tôi làm việc không ngưng. Tôi và cơm, phải là cơm nguội mới tận thưởng hết những điều kỳ thú của nó. Mùi cơm nguội làn lạt. Vị cơm nguội ngan ngát trong kẽ răng. Cơm nguội cũng đem đến cho tôi chất ngòn ngọt của tinh bột. Và, sau cùng, cơm nguội mới không làm cái thức ăn này “nóng” lên, át mùi, trái lại còn giúp vị cay của ớt của gừng xuống nồng độ một cách hài hòa. Nó làm cho nước mũi tôi chỉ hơi ưa ứa ra hai bên cánh. Nó khiến mắt tôi hơi cay cay, chứ không cay xé như những khi ăn ớt với món khác. Tôi nhai chầm chậm, vừa nhai vừa nghe chân răng ê ê một cách thú vị. Và vậy là tôi ăn mê mải, ăn quên thôi, trong buổi trưa trời nắng nóng. Ăn vã mồ hôi, nghe tâm thần sảng khoái vô biên. Tôi nghe hương đất nồng nàn trong củ gừng, trái me non và gạo thấm vào khẩu cái. Tôi lại nghe đậm đà hương đồng nội, sông nước trong con tép bạc tỏa lan khắp thân thể. Tất cả đều ở trong cái món ăn không tên gọi mà tôi nghĩ có lẽ hiếm có người được thưởng thức, món ngon của má, như tôi từng gọi như vậy, và đã từng làm vậy mỗi khi tới “mùa” sau khi má tôi đã qua đời.